Veel mensen hebben dagelijks last van piekeren, gedachten die je rust en levenskwaliteit beïnvloedt. Hoewel er geen ‘wondermiddel’ bestaat, zijn er wel medicijnen die kunnen helpen om de gedachten te dempen. Wat werkt er echt en wanneer is het verstandig om medicatie te overwegen?
Een medicijn tegen piekeren, voor veel mensen lijkt het de perfecte oplossing om snel van piekerklachten af te komen. Hoewel er medicijnen tegen piekeren zijn die angst en piekergedachten kunnen dempen, is het goed om te begrijpen welke behandeling voor jou het beste werkt. Bij milde piekerklachten wordt meestal aangeraden om eerst andere methoden te proberen, zoals gerichte training, voordat je medicijnen tegen piekeren overweegt.
Wat is piekeren?
Piekeren is het steeds maar nadenken over hetzelfde onderwerp. Zonder dat je tot een oplossing komt van de situatie of het probleem. Je maakt je bijvoorbeeld zorgen over je gezondheid of die van je kinderen. Je piekert over wat je anders had kunnen doen of waarom diegene datgene tegen je zei. Je schiet er natuurlijk ook helemaal niks mee op met al dat piekeren. Blijven nadenken lost niks op, maar is wel erg vermoeiend.
Het kan er zelfs voor zorgen dat je lichamelijke klachten krijgt als je langdurig piekert. Langdurig piekeren kan leiden tot lichamelijke klachten zoals verhoogde stress, angst en depressie. Het aanpakken van piekeren is cruciaal omdat het ons mentale en fysieke welzijn aanzienlijk kan beïnvloeden. Het is daarom belangrijk om te weten wat de beste behandeling tegen piekeren is, zodat je deze gewoonte kunt doorbreken. Met of zonder medicatie.
Behandeling van piekeren
Piekeren kan sterk verminderen of zelfs volledig stoppen met de juiste aanpak. Een combinatie van het veranderen van je denkpatronen, gerichte ontspanning, en eventueel de juiste medicatie tegen piekeren kan zeer effectief zijn.
Een combinatie van het anders omgaan met je piekergedachten, de inhoud van je gedachten veranderen en gerichte ontspanning is de meest effectieve manier om van je gepieker af te komen. Als je merkt dat piekeren langdurig je dagelijkse leven beïnvloedt, kan medicatie helpen om je klachten onder controle te krijgen.
Piekeren stoppen met gerichte training
Je kunt vaak zelf je piekeren verminderen wanneer je weet hoe je dit precies moet doen. Hiervoor is het volgen van een gerichte training aan te bevelen omdat je geneigd bent om juist het tegenovergestelde te doen om er vanaf te komen. Je wilt niet meer piekeren dus ga je allerlei dingen verzinnen om er vanaf te komen zoals afleiding zoeken en wegstoppen van je gedachten. Dit helpt helaas niet en kan er zelfs voor zorgen dat je klachten erger worden. Volg daarom een gerichte training om van je gepieker af te komen.
Is er een medicijn tegen piekeren?
Vaak worden bij ernstige gevallen van piekeren, zoals bij een gegeneraliseerde angststoornis, piekerstoornis medicatie voorgeschreven. Medicatie kan soms een belangrijke steun bieden aan mensen die veel last hebben van piekergedachten en angsten. Het beste medicijn tegen piekeren hangt af van jouw specifieke situatie. Deze medicijnen, zoals SSRI's, kunnen erg effectief zijn, vooral in combinatie met cognitieve gedragstherapie.
Is het nog normaal piekeren of is het een stoornis?
Iedereen heeft zorgen en ervaart wel eens angst. Dit hoort nu eenmaal bij het leven. Het is helemaal niet raar als je af en toe een nachtje wakker ligt vanwege een bepaalde gebeurtenis in je leven. De meeste mensen liggen wel eens ergens van wakker of piekeren een tijdje over iets. Er zijn grote verschillen tussen mensen in hoe veel iemand piekert en wat nog normaal is. Sommige mensen piekeren (bijna) nooit en sommige mensen piekeren de hele dag door. Maar wat is nog normaal? Als jij het gevoel hebt dat je je piekergedachten onder controle hebt en van tijd tot tijd piekert maar het beïnvloed je leven verder niet...niks aan de hand. Af en toe piekeren hoort erbij.
Het gewone piekeren...
Als je vaak piekert en het moeilijk vindt om je piekergedachten te stoppen kan het goed zijn dat je hier eens beter naar gaat kijken. Wordt je moe van al dat gepieker of slaap je slecht door al die gedachten? Kun je voor je gevoel wel de hele dag piekeren over bepaalde onderwerpen? Op zich functioneer je nog wel maar je ervaart het piekeren als erg vervelend. Dan kan het nuttig voor je zijn om wat aan je piekerklachten te doen. Je kunt dit prima doen door het volgen van een gerichte training.
Een piekerstoornis...
Als je zorgen of angst continu op de voorgrond aanwezig zijn en het je functioneren beïnvloed is er mogelijk meer aan de hand. Het kan zijn dat het niet meer 'normaal piekeren' is maar dat je last hebt van een gegeneraliseerde angststoornis. Het is belangrijk dat je hiervoor hulp inschakelt van je huisarts of psycholoog.
Een gegeneraliseerde angststoornis is eigenlijk een extremere vorm van piekeren. Je kunt piekeren indelen op een schaal van niet aanwezig tot continu aanwezig. Zo af en toe piekeren is volledig normaal. De meeste mensen hebben dit. Bij veel piekeren is het goed om hier (zelf) iets aan te doen. Maar wanneer het piekeren continu aanwezig is kan het zijn dat het een piekerstoornis is. Het is belangrijk om daar hulp voor te zoeken bij een professional. Piekerklachten gaan namelijk meestal niet vanzelf over.
Therapievormen bij overmatig piekeren
Behandeling met gesprekken bij een psycholoog of therapeut in de vorm van bijvoorbeeld gedragstherapie heeft de voorkeur boven behandeling met medicatie.
Gelukkig bestaan er verschillende therapievormen die bewezen effectief zijn bij het verminderen van piekeren. Deze therapieën richten zich op het aanpassen van negatieve denkpatronen, het leren omgaan met stress, en het ontwikkelen van een gezonde omgang met zorgen en angsten. Hier zijn enkele van de meest gebruikte therapievormen bij overmatig piekeren:
(Meta) Cognitieve gedragstherapie (CGT)
Cognitieve Gedragstherapie (CGT) is een van de meest gebruikte en onderzochte behandelingen voor piekeren en angst. Het helpt om negatieve denkpatronen te identificeren en te veranderen, en biedt strategieën om met angst om te gaan. In deze therapie leer je hoe je je gedachten kunt veranderen en hoe je om kunt gaan met je piekergedrag. Je leert specifieke ontspanningsoefeningen. De therapie is ook gericht op het veranderen van je gedachten over het piekeren. Het piekeren over het piekeren. Door deze gedachten uit te dagen en te veranderen, ontwikkel je een realistischere en positievere kijk op situaties. Dit is specifiek voor metacognitieve gedragstherapie en effectief bij het behandelen van een gegeneraliseerde angststoornis.
Mindfulness en meditatie
Mindfulness en meditatie kunnen helpen om in het moment te leven en zorgen los te laten. Deze technieken leren mensen hun gedachten te observeren zonder erin meegezogen te worden. Mindfulness-based therapieën leren je om je gedachten en gevoelens op een niet-oordelende manier te observeren. Door in het hier-en-nu te blijven en je aandacht bewust te sturen, krijg je meer controle over piekergedachten. Mindfulness en meditatie zijn vooral effectief om de intensiteit van piekeren te verminderen en helpen je veerkrachtiger om te gaan met stressvolle situaties.
Acceptance and Commitment Therapy (ACT)
Acceptance and Commitment Therapy (ACT) legt de nadruk op het accepteren van piekergedachten zonder erin meegezogen te worden. In plaats van te proberen piekeren te onderdrukken, leer je de zorgen te accepteren en je aandacht te richten op jouw persoonlijke waarden en doelen. ACT helpt je om negatieve gedachten los te laten, zodat ze minder invloed hebben op je dagelijkse functioneren.
Oplossingsgerichte therapie
In plaats van zich te concentreren op de oorzaken van piekeren, richt oplossingsgerichte therapie zich op het vinden van praktische oplossingen voor specifieke zorgen of angsten. Deze therapie helpt je bij het opstellen van concrete doelen en geeft je tools om problemen stap voor stap aan te pakken. Dit kan je het vertrouwen geven dat je in staat bent om je zorgen aan te pakken en positieve veranderingen door te voeren in je leven.
Behandeling van een gegeneraliseerde angststoornis (piekerstoornis)
Over het algemeen is een gegeneraliseerde angststoornis goed te behandelen. Afhankelijk van de ernst van de klachten wordt er gekozen voor een behandeling met gerichte therapie in de vorm van (meta)cognitieve gedragstherapie, medicatie of een combinatie tussen beiden.
Wat is een gegeneraliseerde angststoornis?
Een gegeneraliseerde angststoornis wordt ook wel eens een piekerstoornis genoemd. Bij een gegeneraliseerde angststoornis pieker je veel en ben je bijna continu gespannen. Je hebt moeite op je gedachten onder controle te houden. Vaak heb je ook last van vermoeidheid, spierpijn, concentratieproblemen en slaapproblemen.
Behandeling met medicatie bij piekeren
Medicamenteuze behandeling bij een gegeneraliseerde angststoornis bestaat vaak uit antidepressiva. Hoewel deze medicijnen voornamelijk zijn ontwikkeld voor behandeling van een depressie zijn ze ook effectief gebleken bij de behandeling van angst. Waaronder de gegeneraliseerde angststoornissen. Ook benzodiazepinen (zoals alprazolam, diazepam, oxazepam en lorazepam) kunnen waardevol zijn bij de behandeling van angst of bij slaapstoornissen. Vanwege kans op afhankelijkheid bij langdurig gebruik van deze middelen is een benzodiazepine vaak niet de eerste keus bij behandeling bij een gegeneraliseerde angststoornis. In overleg met je huisarts of behandelaar krijg je de juiste medicatie en dosering voorgeschreven. Antidepressiva heeft helaas een inwerktijd van enkele weken waarin je vooral aan het begin last hebt van bijwerkingen. Na 6 tot 8 weken merk je de positieve effecten van de antidepressiva op je angstklachten. Het is aan te raden om de medicatie minstens een jaar te gebruiken. Daarna kun je geleidelijk aan afbouwen in overleg met je arts.
Benzodiazepinen
Benzodiazepinen werken kalmerend en hebben een snel effect op angst en piekergedachten. Vanwege hun werking worden ze soms kortdurend voorgeschreven in stressvolle periodes. Het nadeel van benzodiazepinen is dat ze een hoog risico op afhankelijkheid en bijwerkingen hebben, waardoor ze doorgaans alleen in acute situaties of voor kortdurend gebruik worden ingezet.
Selectieve serotonineheropnameremmers (SSRI's)
SSRI's, zoals fluoxetine en sertraline, verhogen de serotonineniveaus in de hersenen en worden vaak gebruikt voor langdurige behandeling van angst en depressie. Deze medicijnen worden vaak voorgeschreven voor langdurige behandeling van angst en piekerstoornissen. Het kan enkele weken duren voordat de effecten merkbaar zijn, en ze worden vaak aanbevolen als eerste keuze vanwege de relatief milde bijwerkingen vergeleken met andere middelen.
Serotonine-noradrenalineheropnameremmers (SNRI's)
SNRI's, zoals venlafaxine en duloxetine, werken vergelijkbaar met SSRI's maar beïnvloeden ook noradrenaline, wat kan helpen bij ernstige angststoornissen. SNRI’s zijn vooral effectief voor mensen met ernstige angstklachten en kunnen een alternatief zijn als SSRI’s niet voldoende werken. Net als bij SSRI’s kan het enkele weken duren voordat de effecten optreden.
Tricyclische antidepressiva (TCA's)
Hoewel minder vaak voorgeschreven vanwege bijwerkingen, kunnen TCA's effectief zijn bij de behandeling van ernstige angst die niet reageert op andere medicijnen. Deze medicijnen beïnvloeden meerdere neurotransmitters en kunnen effectief zijn bij complexe angstklachten.
Antipsychotica
In sommige gevallen kunnen lage doses antipsychotica zoals quetiapine worden gebruikt om piekeren en angst te behandelen, vooral wanneer andere behandelingen niet effectief zijn. Antipsychotica worden voorzichtig ingezet vanwege mogelijke bijwerkingen en worden meestal alleen voorgeschreven als er een duidelijke indicatie voor is.
Naast medicatie ook therapie
Vaak wordt een combinatie gemaakt tussen behandeling met medicatie en therapie. Medicatie is vaak een ondersteunende maatregel en wordt meestal voorgeschreven als onderdeel van een bredere behandeling. Het is aan te raden om naast de behandeling met medicatie ook behandeling in de vorm van gesprekken met een behandelaar te voeren. Niet alleen kan deze het verloop van het effect van de medicatie volgen, maar je ook helpen om je gedachten en gedrag te veranderen om het meeste effect te hebben van de behandeling. Een medicamenteuze aanpak kan de ergste piekergedachten verzachten, maar zonder therapie of training kunnen de piekerklachten op de lange termijn blijven bestaan.
Natuurlijke remedies tegen piekeren
Hoewel medicijnen vaak een snelle en effectieve oplossing bieden, zoeken steeds meer mensen naar natuurlijke remedies om hun zorgen te verminderen. Dit komt niet alleen door de wens om bijwerkingen van farmaceutische middelen te vermijden, maar ook door de toenemende belangstelling voor holistische gezondheid en welzijn. Natuurlijke remedies tegen piekeren bieden een breed scala aan mogelijkheden, van kruiden en supplementen. Deze kunnen niet alleen helpen bij het verminderen van angst en stress, maar ook bijdragen aan een algeheel gevoel van welzijn en balans. Naast medicatie zijn dus natuurlijke remedies tegen piekeren, zoals kruiden (valeriaan, kamille) en supplementen (magnesium, omega-3 vetzuren). Deze kunnen helpen bij het verlichten van angst en piekergedachten zonder de bijwerkingen van farmaceutische medicijnen.
Kruiden en supplementen
Kruiden zoals valeriaan, kamille en supplementen zoals magnesium en omega-3 vetzuren kunnen helpen bij het verminderen van angst en piekeren.
- Valeriaan: Dit kruid staat bekend om zijn kalmerende werking en wordt vaak gebruikt om stress en angst te verminderen, vooral wanneer piekeren het inslapen verstoort.
- Kamille: Kamille heeft een milde rustgevende werking en kan helpen om angst te verminderen en te ontspannen, waardoor het een goede keuze is voor mensen die last hebben van piekeren.
- Magnesium: Een tekort aan magnesium kan bijdragen aan stress en angst. Suppletie kan helpen om het zenuwstelsel te kalmeren en de geest te ontspannen.
- Omega-3 vetzuren: Deze essentiële vetzuren, te vinden in visolie, kunnen een positief effect hebben op de stemming en stress verminderen, wat kan helpen bij aanhoudend piekeren.
Essentiële oliën en Aromatherapie
Aromatherapie met essentiële oliën zoals lavendel en bergamot kan ontspanning bevorderen en piekeren verminderen.
- Lavendelolie: Lavendel staat bekend om zijn kalmerende eigenschappen en wordt vaak gebruikt in aromatherapie om ontspanning te bevorderen. Het kan helpen om spanning en piekeren te verminderen wanneer het wordt ingeademd of op de huid wordt aangebracht (gemengd met een draagolie).
- Bergamotolie: Bergamot heeft een opbeurende werking en kan angst verlichten. Het is een goede keuze voor mensen die zich vaak zorgen maken en stress ervaren.
- Ylang-Ylang: Deze olie heeft een verzachtende werking op het zenuwstelsel en kan piekergedachten helpen verminderen.
Dieet en voeding
Een gezond dieet rijk aan groenten, fruit, en volle granen kan bijdragen aan een betere geestelijke gezondheid en minder piekeren. Voedingsstoffen zoals B-vitamines en antioxidanten helpen het lichaam om stress beter aan te kunnen.
Succesverhaal: Marieke's Weg naar Herstel
Marieke, een 42-jarige onderwijzeres, worstelde jarenlang met chronische angst en piekeren. Ondanks medicatie voelde ze zich niet beter en was bezorgd over bijwerkingen. Ze besloot hulp te zoeken bij een psycholoog die gespecialiseerd was in cognitieve gedragstherapie (CGT). Tijdens de therapie leerde Marieke haar negatieve denkpatronen te identificeren en uit te dagen. Met behulp van huiswerkopdrachten en steun van haar therapeut, begon ze haar angstige gedachten te vervangen door realistischere en positievere overtuigingen. Met haar nieuwe vaardigheden voelde Marieke zich sterk genoeg om, in overleg met haar huisarts, haar medicatie geleidelijk af te bouwen. Dit proces verliep zorgvuldig om ontwenningsverschijnselen te voorkomen en haar emotionele stabiliteit te behouden. Marieke integreerde mindfulness en meditatie in haar routine en begon regelmatig te sporten, wat haar zowel fysiek als mentaal versterkte. Ze verbeterde haar voeding en zorgde voor voldoende rust en ontspanning. Sociale steun van vrienden en familie speelde ook een belangrijke rol in haar herstel. Na een jaar van therapie en levensstijlveranderingen was Marieke's angst aanzienlijk verminderd. Ze piekerde minder en voelde zich meer in balans. Door een combinatie van therapie, natuurlijke remedies en ondersteuning vond ze innerlijke rust en zelfvertrouwen.
Marieke's verhaal toont aan dat het mogelijk is om angst en piekeren te overwinnen met de juiste hulp en aanpak.
