Heb jij wel eens een paniekaanval gehad? Dan weet je als geen ander hoe naar dit is, beangstigend. Het komt plotseling opzetten en je hebt er geen controle over. Je hart begint sneller te kloppen, je ademhaling heb je niet meer onder controle en je begint te zweten. Het kan voelen alsof je dood gaat, of de controle over jezelf verliest. Dit wil je liever nooit meer ervaren. Je probeert natuurlijk te voorkomen dat je dit nog een keer krijgt.
Misschien ben jij iemand die snel piekert en denk je er over na of jouw gedachten van invloed kunnen zijn op het uitlokken van een paniekaanval. Is het mogelijk om door te veel te piekeren een paniekaanval te krijgen? Om daar antwoord op te krijgen is het nodig om eerst wat meer te weten over wat paniekaanvallen zijn en hoe ze ontstaan.
Een paniekaanval wat is het precies?
Een paniekaanval is een snel opkomende periode van intense angst. Het komt plotseling op en overheerst je vaak helemaal. Er hoeft geen aanleiding te zijn voor het ontstaan van een paniekaanval. Veel mensen weten niet precies waardoor een paniekaanval op dat moment wordt getriggerd.
Is een paniekaanval schadelijk?
Paniekaanvallen kunnen geen kwaad en gaan gelukkig altijd vanzelf over maar kunnen wel erg beangstigend zijn. Meestal duurt een paniekaanval een paar minuten tot een half uur waarna het vanzelf afzwakt. Je lichaam reageert op een stressor in de buitenwereld door middel van lichamelijke verschijnselen. Maar eigenlijk is het een soort vals alarm van je lichaam, er is namelijk geen echt gevaar. Je wordt niet bijna overreden door een naderende bus of aangevallen door een tijger. Het alarmsysteem van je hersenen is te scherp afgesteld waardoor deze afgaat op momenten dat het niet hoeft.
Verschijnselen van een paniekaanval
Bij een paniekaanval horen verschijnselen zoals hartkloppingen, trillen, duizeligheid, snelle ademhaling, benauwdheid, droge mond en zweten. Dit zijn lichamelijke verschijnselen die bij angst horen. Iedereen is wel eens angstig en dat is maar goed ook als er echt gevaar dreigt. Het zorgt er dan voor dat je snel kunt handelen in een bedreigende situatie, je hele lichaam is al klaar om te vluchten. Maar als je deze lichamelijke verschijnselen ervaart zonder dat er echt gevaar is op dit moment heb je last van een paniekaanval. Het kan zomaar op komen zetten en dat is wat veel mensen als erg vervelend ervaren. Beangstigend zelfs. De lichamelijke verschijnselen kunnen behoorlijk intens zijn.
Hoe ontstaat een paniekaanval?
Soms is er een aanleiding geweest die het krijgen van een paniekaanval uitlokt, maar vaak is dat niet het geval. Het komt dan zomaar op zonder dat hier iets aan vooraf ging. Veel mensen weten niet meer wat de eerste aanval heeft getriggerd.
In de meeste gevallen ontstaan paniekaanvallen door overbelasting, stress. Het is mogelijk dat je een tijdlang overwerkt bent of er is iets gebeurd in je leven wat veel stress oproept. Het kan ook zijn dat je een traumatische ervaring mee hebt gemaakt, dit is natuurlijk ook een vorm van heftige stress. In het geval van stress kan het langdurig opgebouwde stress zijn of een korte, hevige vorm van stress. Zoals bij een traumatische ervaring.
In sommige gevallen is er een lichamelijke oorzaak zoals een te lage bloedsuikerspiegel of door drugsgebruik.
Ook kan er sprake zijn van een psychische oorzaak zoals een angststoornis of een fobie. Deze oorzaken kunnen het ontstaan van paniekaanvallen dus triggeren.
Ontdek de oorzaak van je paniekaanvallen
Het is goed om te onderzoeken waar jouw paniekaanvallen door komen. Een huisarts kan uitsluiten of het een lichamelijke oorzaak betreft of dat het door bijvoorbeeld te veel stress komt. Sommige mensen maken één of een paar paniekaanvallen mee in hun hele leven. Er zijn ook mensen die in een bepaalde periode van hun leven wekelijks meerdere paniekaanvallen meemaken. Het is belangrijk om te onderzoeken wat de oorzaak is om er vervolgens iets aan te kunnen doen.
Paniek en je gedachten
Vaak zijn paniekaanvallen het lichamelijke gevolg van angstige, irreële gedachten. De klachten die je ervaart zoals het trillen en zweten zijn lichamelijke uitingen van stress. De stress ontstaat doordat je ergens een gedachte of beeld bij hebt. Een voorbeeld: Het is in het gebouw waar je bent erg warm. Je voelt je niet lekker en bent bang dat je flauwvalt. Hierdoor let je extra op al je andere lichaamssignalen en waardoor je iedere verandering in je lichaam bestempeld als het erger worden van de situatie. Zo kom je in een negatieve spiraal aan gedachten waarbij het eigenlijk steeds maar erger wordt. Als jij namelijk bedacht had dat het in de sauna nog veel warmer is en dat je gewoon naar buiten kunt om af te koelen en dat niemand dat vreemd zal vinden had je waarschijnlijk heel anders over de situatie gedacht en rustig kunnen blijven. Je gedachten zorgen er dus voor dat je paniek erger wordt.
Kun je een paniekaanval krijgen door te piekeren?
Hoewel paniek wel te maken heeft met je gedachten over de situatie hoef je je geen zorgen te maken dat je door te piekeren een paniekaanval kunt uitlokken.
Door teveel stress (een trauma of langdurige stress) of een van de andere oorzaken (lichamelijke oorzaak of drugsgebruik) kun je wel een paniekaanval krijgen. Over de lichamelijke reacties ga je piekeren waardoor je klachten erger worden.
Een paniekaanval begint dus niet met piekeren maar het piekeren erover kan het wel erger maken.
Wat te doen tegen paniekaanvallen?
Om paniekaanvallen te voorkomen kun je meerdere dingen doen. Je kunt er gelukkig vanaf komen. Hieronder drie dingen die je kunt doen:
- Stressvermindering
In de meeste gevallen ontstaan paniekaanvallen door een korte of lange periode van stress. Tijd om de stressbron aan te pakken. Minder stress in je leven zorgt er dan automatisch voor dat je minder tot geen paniekaanvallen meer hebt. Je kunt ook meer ontspanning toevoegen in je leven als de stressbron niet helemaal aan te pakken is. - Rustig ademhalen
Focus op weer rustig ademhalen. Dit kun je doen door je handen op je buik te leggen en op je ademhaling te letten. Ook kun je een stukje voorlezen. Klinkt misschien gek maar het leidt je af en zorgt ervoor dat door het praten je ademhaling stabiliseert. Bewegen heeft hetzelfde effect. - Leid jezelf af
Laat je niet meeslepen in een spannende situatie. Richt je gedachten bewust op andere dingen zoals de kleding die mensen aan hebben of de geluiden die je zoal om je heen hoort. Je kunt ook een moeilijker denktaak uitvoeren zoals het alfabet opzeggen maar dan achterstevoren of terugtellen van honderd naar nul met tussenstappen waarbij je steeds twee getallen weglaat.
